Budowa maszyn na zamówienie

Budowa maszyn na zamówienie – jak wybrać właściwego partnera i uniknąć problemów z bezpieczeństwem?

Czy wiesz, jakie obowiązki ciążą na firmie decydującej się na budowę lub zakup maszyn na zamówienie? Masz pewność, że firma, w której zamawiasz, zrobi to dobrze i uwzględni wszystkie wymogi prawne oraz technologiczne? A co z kosztami takiej inwestycji – czy wiesz, co najbardziej wpływa na końcową cenę? W dobie coraz bardziej złożonych procesów produkcyjnych, automatyzacja stała się nie tylko trendem, ale często koniecznością. Jednak sama decyzja o zleceniu budowy maszyny na zamówienie to dopiero początek wyzwań. Poniżej znajdziesz najważniejsze wskazówki, które pomogą ci wybrać odpowiedniego dostawcę oraz upewnić się, że zamawiana maszyna spełni surowe wymagania prawne i techniczne.

Czy proces jest gotowy do automatyzacji?

Zanim zaczniesz szukać firmy, która zaprojektuje i zbuduje maszynę pod twoje potrzeby, zadaj sobie pytanie: czy proces, który chcę zautomatyzować, jest na tyle stabilny i powtarzalny, żeby inwestycja miała sens?

• Znane procesy
  Jeżeli proces jest ugruntowany, a jego parametry są dobrze rozpoznane, warto zwrócić się do producenta maszyn, który ma doświadczenie w danej dziedzinie (np. pakowanie, paletyzacja czy spawanie). Pozwala to szybciej przejść od etapu projektowania do wdrożenia, ponieważ schemat działania i wymogi bezpieczeństwa są sprawdzone i łatwe do zdefiniowania.
• Nowe, niestandardowe operacje
  Gdy mówimy o nowych, innowacyjnych procesach, wdrożenie automatyzacji zamienia się w pewnego rodzaju dział R&D. Taki projekt wymaga partnera, który nie boi się eksperymentów i potrafi pracować iteracyjnie: najpierw testując koncepcję, a dopiero później budując docelowe rozwiązanie. Często trzeba spojrzeć na procesy z szerszej perspektywy i rozważyć, co faktycznie da się zautomatyzować (zwykle „da się wszystko” natomiast pytanie jakim kosztem?) oraz jakie korzyści przyniesie automatyzacja.

Budowa maszyn na zamówienie– na co zwrócić uwagę?

Deklaracja zgodności i znak CE

Zgodnie z Dyrektywą Maszynową (2006/42/WE), a wkrótce Rozporządzeniem (UE) 2023/1230 w sprawie maszyn, producent (czyli firma budująca maszynę) zobowiązany jest do wydania deklaracji zgodności i nadania znaku CE na własną odpowiedzialność. To nie jest jedynie formalność – to świadome potwierdzenie, że maszyna spełnia wymagania zasadnicze bezpieczeństwa. Jeśli okaże się inaczej, producent może być zmuszony do wycofania maszyny z rynku, co może oznaczać wstrzymanie produkcji u klienta.

Rola kupującego maszynę

Zamawiając maszynę, musisz mieć świadomość, jakie normy i standardy powinien spełniać dany wyrób. Choć główną odpowiedzialność za zgodność ponosi producent, to użytkownik (kupujący) również ma obowiązki związane z dopuszczeniem maszyny do pracy z ludźmi. Jeżeli maszyna nie spełnia wymagań zasadniczych, inspekcja (np. PIP) może nakazać jej wyłączenie i wycofanie z obrotu. Oznacza to nie tylko straty finansowe, ale także ryzyko wypadków i odpowiedzialności prawnej.

Różnica między wymaganiami zasadniczymi a minimalnymi

• Wymagania zasadnicze
  Są to kryteria, które muszą zostać spełnione, aby można było nadać maszynie znak CE i wprowadzić ją legalnie na rynek. Obejmują szereg zagadnień związanych z bezpieczeństwem, ergonomią i higieną pracy.
• Wymagania minimalne
  Wynikają m.in. z tzw. Dyrektywy Narzędziowej (tzw. „dyrektywy narzędziowej”) i stanowią minimalny poziom bezpieczeństwa, który musi zapewnić pracodawca przy eksploatacji starszych maszyn. Jednak wraz z wprowadzeniem pojęcia „istotnej modyfikacji” w nowym Rozporządzeniu (UE) 2023/1230, każda znacząca przebudowa lub modernizacja sprawia, że urządzenie musi spełniać już pełne wymagania zasadnicze. Oznacza to, że możliwość dalszego używania przestarzałych maszyn wyłącznie w oparciu o wymagania minimalne ulega ograniczeniu.

Budowa maszyn na zamówienie – współpraca z doświadczonym partnerem

Jeżeli decydujesz się na budowę maszyny na zamówienie, pamiętaj, że najlepsze efekty przyniesie dopasowanie technicznych rozwiązań do twojego procesu, a nie odwrotnie. Co to oznacza w praktyce?

Najpierw warto przeprowadzić analizę ryzyka biznesowo-technologiczną, która pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy sam proces jest gotowy do automatyzacji. Chodzi o ocenę zarówno potencjalnych zysków (np. zmniejszenie kosztów pracy, szybszy czas realizacji), jak i ograniczeń (np. poziom zaawansowania technologicznego w firmie, dostępność specjalistów). Jeżeli ta analiza wykaże, że proces da się skutecznie i bezpiecznie zautomatyzować, można przejść do dalszych etapów.

Kolejnym krokiem jest szczegółowa ocena ryzyka z punktu widzenia wymagań zasadniczych, czyli przepisów Dyrektywy Maszynowej i nowego Rozporządzenia (UE) 2023/1230. Właśnie ten etap decyduje o tym, jak finalnie będzie wyglądać konstrukcja maszyny, jakie środki bezpieczeństwa należy uwzględnić, a także czy potrzebne są dodatkowe modyfikacje procesu. Poważny producent zwykle postępuje według następującego schematu:

1. Ocena przygotowania procesu – biznesowo-technologiczna analiza ryzyka, czy automatyzacja w ogóle się opłaca i czy jest wykonalna.
2. Projekt i prototyp – wstępny projekt lub prototyp maszyny, który pozwala zweryfikować założenia i ocenić, czy planowane rozwiązania techniczne mają sens.
3. Opracowanie zabezpieczeń – od koncepcji układów sterowania po dobór osłon i systemów ochronnych. Tutaj kluczowe jest równoległe przeprowadzanie analizy ryzyka w kontekście wymagań zasadniczych.
4. Dokumentacja i finalna ocena zgodności – na tym etapie producent dopracowuje szczegóły konstrukcji, potwierdza zgodność z normami (np. zharmonizowanymi) i przygotowuje pełną dokumentację techniczną wymaganą do wystawienia deklaracji zgodności i nadania znaku CE.

Ważne, by każda z tych faz uwzględniała zarówno perspektywę biznesową (czy nam się to opłaca?), jak i prawną (czy nasza maszyna będzie w pełni zgodna z wymogami dyrektywy i rozporządzenia?). Wtedy nawet nowatorskie czy skomplikowane projekty można zrealizować w sposób przewidywalny i bezpieczny.

Budowa maszyn na zamówienie: zanim wybierzesz – szkolenia i wsparcie

Nawet najlepsza maszyna nie przyniesie oczekiwanych korzyści, jeśli zespół odpowiedzialny za jej zakup i nadzór nie będzie dysponował wystarczającą wiedzą na temat Dyrektywy Maszynowej i Rozporządzenia (UE) 2023/1230. To niezwykle istotne zwłaszcza dla osób odpowiedzialnych za inwestycje w firmie (działy inżynieryjne, utrzymania ruchu) oraz specjalistów BHP. Profesjonalne szkolenia i doradztwo pozwalają odpowiedzieć na kluczowe pytania:

• Jak zamówić maszynę zgodnie z przepisami? – Poznanie wymagań prawnych i zakresu odpowiedzialności ułatwia wybór dostawcy, który rzeczywiście rozumie tematykę bezpieczeństwa maszyn.
• Jak weryfikować dostawcę pod kątem bezpieczeństwa? – Odpowiedni poziom świadomości prawnej i technicznej gwarantuje, że firma projektująca i budująca maszynę spełni zarówno wymagania zasadnicze, jak i standardy branżowe.
• Jak użytkować i utrzymywać maszynę? – Nawet najlepszy projekt może zawieść, jeśli brakuje wiedzy o procedurach bezpieczeństwa, konserwacji czy audytach okresowych.

W tym zakresie pomóc mogą wyspecjalizowane firmy, takie jak Engineering Shield, które nie tylko prowadzą szkolenia i konsultacje w obszarze Dyrektywy Maszynowej i Rozporządzenia (UE) 2023/1230, ale także pokazują, jak przełożyć teorię na praktykę. Dzięki temu:

• Sprawdzasz kompetencje dostawcy – masz jasność, czy zespół projektowy zna się na przepisach i potrafi je wdrożyć.
• Minimalizujesz ryzyko błędów interpretacyjnych – poprawne rozumienie wymagań przekłada się na krótszy czas realizacji i mniej poprawek.
• Chronisz pracowników i inwestycję – dobrze przeszkolony personel to mniejsze ryzyko wypadków i awarii, a tym samym bezpieczeństwo pracy oraz ciągłości produkcji.

Szkolenia uwzględniają też normy zharmonizowane i wskazują praktyczne sposoby sprawdzania, czy maszyna rzeczywiście jest projektowana i budowana zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dzięki temu zyskujesz nie tylko pewność inwestycji, lecz także solidne podstawy do dalszego rozwoju procesów automatyzacyjnych w twojej firmie.

Budowa maszyn na zamówienie to szansa na zoptymalizowanie procesów i wprowadzenie nowej jakości w twojej firmie. Aby jednak przekuć tę szansę w sukces, warto:

1. Dokładnie przeanalizować proces pod kątem możliwości automatyzacji.
2. Zadbać o pełną zgodność z wymaganiami zasadniczymi – brak właściwej oceny ryzyka i niedopilnowanie procedur może skończyć się wycofaniem maszyny z rynku.
3. Wybrać doświadczonego partnera, który zrozumie twoje potrzeby, przetestuje koncepcję i dostarczy bezpieczne, zgodne z przepisami rozwiązanie.
4. Zainwestować w szkolenia, by mieć pewność, że personel potrafi korzystać z nowych urządzeń w sposób efektywny i bezpieczny.

Główne ryzyka przy zamówieniu maszyny

Potencjalne ryzyko	Konsekwencje	Jak je minimalizować?
Niewystarczająca analiza procesu	Opóźnienia, niepełna automatyzacja a nawet nieudana automatyzacja	Dokładna wstępna ocena ryzyka biznesowo-technologicznego; testowanie prototypów.
Braki w dokumentacji i zgodności	Trudności w odbiorze, sankcje prawne, wycofanie maszyny	Ścisła współpraca z doświadczonym partnerem; zapewnienie pełnej dokumentacji CE.
Zaniechanie oceny ryzyka w obszarze BHP	Zagrożenia dla pracowników, przestoje produkcyjne, wstrzymanie produkcji	Uwzględnienie wymagań zasadniczych i norm branżowych już na etapie projektu.
Niedoszacowanie kosztów projektu	Przekroczenie budżetu, niska rentowność inwestycji, „przepalone” pieniądze	Wczesne ustalenie zakresu i rzetelne wyceny; jasna komunikacja na każdym etapie.

W Engineering Shield specjalizujemy się nie tylko w bezpieczeństwie maszyn lecz także w bezpiecznym wdrażaniu nowych technologii. Dzięki naszemu zespołowi doświadczonych inżynierów–praktyków budowy maszyn patrzymy na każdy projekt holistycznie, łącząc wymogi prawne z realiami produkcyjnymi. Co więcej, możemy wspólnie z klientem zaprojektować i zbudować linię produkcyjną.

Jeśli zastanawiasz się, czy twój proces produkcyjny nadaje się do automatyzacji, a także jak bezpiecznie wdrożyć nowe rozwiązania w firmie, sięgnij po profesjonalne wsparcie. Współpraca z ekspertami, takimi jak Engineering Shield, pomoże ci uniknąć kosztownych błędów, przyspieszyć wdrożenie i zachować pełną zgodność z obowiązującym prawem. W końcu bezpieczeństwo i efektywność to inwestycja, która zwraca się wielokrotnie.

FAQ: Budowa maszyn na zamówienie

analiza ryzyka automatyka przemysłowa automatyzacja procesów produkcyjnych automatyzacja produkcji bezpieczeństwo maszyn dokumentacja techniczna dyrektywa ATEX dyrektywa EMC dyrektywa LVD dyrektywa maszynowa 2006/42/WE Instrukcja obsługi integrator automatyki przemysłowej maszyna nieukończona normy zharmonizowane oznakowanie CE Performence level projektowanie maszyn rozporządzenie w sprawie maszyn 2023/1230 zarządzanie projektami Znak CE