Rozporządzenie 2024/1208 (UE) w sprawie hałasu

Dyrektywy 2000/14/WE i 2005/88/WE w sprawie emisji hałasu do środowiska ustępują miejsca nowemu Rozporządzeniu 2024/1208

Spis Treści

Nowe Rozporządzenie 2024/1208 (UE) w sprawie hałasu zastępuje Dyrektywy 2000/14/WE i 2005/88/WE.

Czy wiesz, co konkretnie zmienia się w pomiarach hałasu maszyn wraz z wejściem w życie nowego Rozporządzenia 2024/1208? Wiele dotychczasowych opracowań na temat zastąpienia Dyrektyw 2000/14/WE i 2005/88/WE nowym rozporządzeniem ogranicza się do informacji o „konieczności stosowania nowych metod pomiaru”. Jednak w praktyce modyfikacje są znacznie głębsze i warto je zrozumieć, aby prawidłowo przygotować się na zmiany obowiązujące od 22 maja 2025 r. Rozporządzenie 2024/1208 nie uchyla jednak przepisów Dyrektyw.

Aktualizacja załączników zamiast pełnego uchylenia dyrektywy

Warto podkreślić, że Rozporządzenie 2024/1208 nie uchyla w całości Dyrektywy 2000/14/WE (z późniejszymi zmianami wprowadzonymi Dyrektywą 2005/88/WE), lecz przede wszystkim aktualizuje jej załączniki (zwłaszcza te dotyczące metod pomiaru hałasu oraz wymagań informacyjnych). W praktyce oznacza to, że główne cele i struktura przepisów pozostają zbliżone, ale producentów maszyn czekają nowe, bardziej szczegółowe i jednolite procedury dotyczące emisji hałasu. Wprowadzenie rozporządzenia w tym trybie ułatwia też przejście do ustandaryzowanych wymagań w całej Unii, jednocześnie nie wymuszając pełnej likwidacji wcześniejszych ram prawnych. Dotychczasowe dyrektywy będą więc obowiązywać, jednak od 22 maja 2025 r. producenci będą musieli przestrzegać zaktualizowanych wytycznych zapisanych w zmienionych załącznikach – w tym nowych metod pomiaru, sposobu etykietowania i prezentowania wyników w deklaracjach zgodności.

Zmiana formuły prawnej: dyrektywa vs. rozporządzenie

Dyrektywy (2000/14/WE i 2005/88/WE): Wymagały wdrożenia do prawa krajowego, co niekiedy prowadziło do rozbieżności w interpretacji i stosowaniu przepisów przez poszczególne państwa członkowskie.
Rozporządzenie 2024/1208: Będzie obowiązywać bezpośrednio we wszystkich państwach UE od dnia wskazanego w przepisach. Oznacza to ujednolicone zasady dla producentów, dystrybutorów i importerów maszyn, bez potrzeby dodatkowej transpozycji do prawa krajowego.

Co to zmienia w praktyce?
Ułatwia jednolite stosowanie wymagań w całej UE, zmniejszając ryzyko różnych standardów w różnych krajach. Jeśli wprowadzasz maszyny na wiele rynków, odpada część barier związanych z odmienną interpretacją starych przepisów.

Nowe, bardziej precyzyjne metody pomiaru hałasu

Dotychczasowe dyrektywy określały ogólne procedury badania emisji hałasu, bazując na normach zharmonizowanych, lecz ich wdrożenie zostawiało producentom pewną swobodę (np. w doborze warunków pomiaru).

W Rozporządzeniu 2024/1208 wprowadzono szczegółowe wytyczne dotyczące:

Wybieranych warunków testowych (np. uwzględnienie trybu pracy maszyny rzeczywiście generującego największy poziom hałasu).
Rodzajów i jakości sprzętu pomiarowego.
Sposobu prezentowania wyników (np. wymagane wartości maksymalne, średnie czy minimalne).

Konsekwencje dla producentów:

Konieczność aktualizacji lub zakupu sprzętu pomiarowego spełniającego nowe standardy.
Zwiększona dokładność testów, przez co dotychczasowe wyniki mogą wymagać weryfikacji lub powtórzenia.
Ujednolicenie formatu raportów z pomiarów, które będą musiały być włączone do dokumentacji technicznej maszyn.

Rozszerzony zakres maszyn i urządzeń objętych przepisami

W porównaniu z Dyrektywą 2000/14/WE i jej nowelizacją (2005/88/WE), Rozporządzenie 2024/1208 doprecyzowuje i w niektórych przypadkach poszerza katalog maszyn, dla których wymagane są obowiązkowe pomiary emisji hałasu.

Uściślono definicje rodzajów maszyn objętych regulacjami, co minimalizuje ryzyko błędnej kwalifikacji urządzeń.
Określono graniczne poziomy mocy akustycznej oraz sytuacje, w których ryzyko resztkowe (związane z hałasem) wymaga dodatkowych środków ochrony operatora.

Na co zwrócić uwagę?
Jeśli Twoja firma produkuje lub integruje maszyny, które do tej pory znajdowały się na granicy wymagań — albo według starych dyrektyw nie wymagały deklarowania poziomu hałasu — teraz mogą zostać jednoznacznie włączone w zakres rozporządzenia.

Rozporządzenie 2024/1208: Obowiązek aktualizacji informacji w deklaracjach i na etykietach

Nowe wymagania w deklaracji zgodności

Dotychczasowe deklaracje zgodności (zgodne z dyrektywami 2000/14/WE i 2005/88/WE) nie wystarczą po 22 maja 2025 r. — Rozporządzenie 2024/1208 wprowadza obowiązek szczegółowego opisu wyników pomiarów:

Dokładne wskazanie wykorzystanych metod i norm pomiarowych.
Podanie maksymalnej zarejestrowanej mocy akustycznej w określonych warunkach pracy urządzenia.
Informacje o środkach ograniczenia hałasu (np. dodatkowe osłony maszyn, tłumiki akustyczne itp.).

Etykietowanie poziomów hałasu

Regulacja wymaga też, by na maszynach lub w pobliżu panelu sterowania znalazły się odpowiednie informacje o poziomie emisji dźwięku, tak aby operator w czasie pracy miał jasność co do potencjalnych zagrożeń.

Przykład praktyczny:

Jeśli w maszynie występuje cykl pracy generujący ponadprzeciętny hałas, należy o tym wyraźnie poinformować w sposób trwały i czytelny — np. naklejką z piktogramem hałasu lub wyraźnym opisem.
W instrukcji obsługi trzeba przedstawić zalecenia dotyczące środków ochrony słuchu.

Większa rola oceny ryzyka i dokumentacji towarzyszącej

Rozporządzenie 2024/1208 mocniej niż stare dyrektywy uwypukla znaczenie oceny ryzyka w kontekście hałasu. Chodzi nie tylko o samo przeprowadzenie pomiarów, lecz także:

Wskazanie, w jakim stopniu hałas może stanowić zagrożenie dla operatorów i osób znajdujących się w pobliżu.
Określenie, czy konieczne są dodatkowe środki ochronne (np. sterowanie zdalne, kabina dźwiękoszczelna).
Uwzględnienie skutków kumulacji hałasu przy pracy maszyn lub w warunkach dużego natężenia produkcji.

W praktyce:
Nowa regulacja wymusza szerszą i bardziej szczegółową analizę — nie wystarczy już „typowy protokół pomiaru hałasu”. Dokumentacja z oceny ryzyka powinna obejmować możliwe scenariusze pracy, a jeśli maszyny są modyfikowane lub modernizowane, powinniśmy zaktualizować dane w oparciu o nowe metody pomiarowe.

Zobacz także:

Ocena ryzyka wybuchu
Programowanie PLC – wprowadzenie
Automatyzacja procesów produkcyjnych
Certyfikacja CE maszyn
Szkolenie Rozporządzenie (UE) 2023/1230
Czy znak CE jest obowiązkowy?
Znak CE – co to jest?
Dyrektywa EMC: Kluczowe Wymagania i Wyzwania dla Inżynierów
Wprowadzenie do obrotu maszyn
Producent maszyn – nowe realia Rozporządzenia (UE) 2023/1230
Jednostka notyfikowana CE

Rozporządzenie 2024/1208: Konsekwencje dla producentów i firm wprowadzających maszyny do obrotu

Dodatkowe koszty badań: Nowe, precyzyjniejsze procedury pomiarowe mogą wymagać specjalistycznego sprzętu lub usług akredytowanych laboratoriów.
Konieczność modyfikacji konstrukcyjnych: Jeśli maszyna przekracza dopuszczalne poziomy hałasu, producent musi rozważyć ulepszenia (np. zmiana obudowy, izolacji akustycznej).
Zmiana polityki informacyjnej: Więcej danych w instrukcji obsługi i na etykietach maszyn, nowe oznaczenia związane z emisją dźwięku.
Możliwa potrzeba recertyfikacji: Jeśli maszyny uzyskały certyfikację na podstawie starych przepisów, a pozostają w produkcji również po 22 maja 2025 r., trzeba będzie przeprowadzić proces wykazania zgodności z Rozporządzeniem 2024/1208.

Jak efektywnie dostosować się do Rozporządzenia 2024/1208?

Przejrzyj dokumentację i procedury: Sprawdź, czy obecne raporty pomiarowe i ocena ryzyka spełniają nowe standardy pomiaru hałasu.
Ustal harmonogram działań: Zaplanuj, które modele maszyn wymagają ponownych testów lub modernizacji; uwzględnij w budżecie potencjalne wydatki na nowe pomiary i ewentualne modyfikacje konstrukcji.
Zainwestuj w szkolenia i doradztwo: Nowe przepisy mogą być zawiłe; specjalistyczne typu szkolenie CE maszyn i konsultacje z firmami oferującymi outsourcing inżynierów pomogą uniknąć błędów.
Wzmocnij działania marketingowe: Wskaż klientom, że Twoja firma w pełni przestrzega najnowszych norm emisji hałasu — to atut budujący wizerunek jako odpowiedzialnego i innowacyjnego producenta.

Rozporządzenie 2024/1208 to nie tylko „nowa wersja” dotychczasowych dyrektyw hałasowych — to zasadnicza zmiana metodyki pomiaru i raportowania emisji dźwięku. Obejmuje precyzyjniejsze standardy, poszerza zakres maszyn, nakłada dodatkowe obowiązki w deklaracjach i etykietowaniu, a przede wszystkim zrównuje zasady w całej Unii, eliminując dowolność interpretacji przepisów.

Do 22 maja 2025 r. można się jeszcze posługiwać dotychczasowymi dyrektywami, jednak brak przygotowania na czas do nowych reguł może oznaczać konieczność wstrzymania produkcji, wprowadzania maszyn do obrotu lub narażenie się na sankcje. Warto więc już teraz zweryfikować swoje procedury, aby po wejściu rozporządzenia w życie działać sprawnie, z korzyścią dla bezpieczeństwa użytkowników i wizerunku Twojej marki.

FAQ: Rozporządzenie 2024/1208

Czy nowe Rozporządzenie 2024/1208 obejmuje wyłącznie duże maszyny budowlane i rolnicze, czy dotyczy też mniejszych urządzeń używanych na zewnątrz?

Rozporządzenie 2024/1208 w sposób ogólny odnosi się do maszyn emitujących hałas na zewnątrz (maszyny pracujące na otwartej przestrzeni), a zasięg jego wymagań jest szerszy niż tylko duże maszyny budowlane czy rolnicze. Obejmuje wszelkie urządzenia, które mogą generować znaczący poziom hałasu podczas pracy na świeżym powietrzu, np. kosiarki, zagęszczarki, piły spalinowe i inne urządzenia komunalne. Dlatego nawet producenci mniejszych maszyn powinni zweryfikować swoją dokumentację i procesy pomiarowe zgodnie z nowymi wytycznymi.

W jakich warunkach pogodowych należy przeprowadzać pomiary hałasu dla maszyn przeznaczonych do pracy na zewnątrz?

Rozporządzenie 2024/1208 wymaga dokładnie określonych warunków pomiarowych, często wskazanych w normach zharmonizowanych, na które się powołuje. Zazwyczaj dotyczy to tzw. „standardowych warunków” (prędkość wiatru, wilgotność, temperatura), które minimalizują wpływ czynników atmosferycznych na wynik testu. Nie jest zatem konieczne wykonywanie badań w pełnym spektrum pogody. Jeśli jednak maszyna jest przeznaczona do pracy w ekstremalnych warunkach (np. śnieg, ulewny deszcz), można w ocenie ryzyka maszyny uwzględnić również te scenariusze, aby przedstawić użytkownikom potencjalne różnice w emisji hałasu.

Czy muszę każdorazowo powtarzać pomiary, jeśli wprowadzam drobne modyfikacje w konstrukcji?

To zależy od charakteru modyfikacji. Jeżeli zmiana konstrukcyjna może mieć wpływ na emisję hałasu (np. inny rodzaj silnika, modyfikacja układu wydechowego, zastosowanie dodatkowych osłon tłumiących dźwięk), wówczas pomiary hałasu należy powtórzyć, aby wykazać zgodność z Rozporządzeniem 2024/1208. Natomiast jeżeli poprawka nie wpływa na generowany hałas (np. niewielka zmiana elementu sterowania), aktualizacja pomiarów może nie być wymagana. Warto jednak udokumentować każdą zmianę i ocenić jej wpływ na poziom emisji dźwięku.

Jak mam uwzględnić wyniki pomiarów w deklaracji zgodności i czy muszę je umieszczać na etykiecie maszyny?

Zgodnie z Rozporządzeniem 2024/1208, kluczowe informacje o mocy akustycznej maszyny (lub maksymalnym poziomie hałasu) powinny zostać zawarte w deklaracji zgodności oraz w dokumentacji towarzyszącej urządzeniu (np. w instrukcji obsługi). Dodatkowo, dla wielu maszyn pracujących na zewnątrz przepisy wymagają etykietowania w widocznym miejscu (często w pobliżu panelu sterowania) w celu zapewnienia operatorowi jasnych informacji o poziomie emisji hałasu. Szczegółowe wytyczne w tym zakresie znajdują się w odpowiednich normach zharmonizowanych, na które powołuje się Rozporządzenie.

Jakie kroki powinienem podjąć, aby przygotować się do nowych wymagań, jeśli planuję wprowadzić maszynę do obrotu po 22 maja 2025 r.?

Zaktualizuj procedury pomiarowe: Upewnij się, że dysponujesz sprzętem i metodologią spełniającymi wymogi Rozporządzenia 2024/1208.
Przegląd konstrukcji: Sprawdź, czy przy obecnych rozwiązaniach konstrukcyjnych uzyskasz dopuszczalne poziomy emisji hałasu; w razie potrzeby zaplanuj modyfikacje (np. tłumiki, osłony).
Dokumentacja: Dostosuj dokumentację techniczną maszyn, w tym instrukcję obsługi, deklarację zgodności i wyniki pomiarów hałasu do nowego wzoru.
Ocena ryzyka: Aktualizuj analizę ryzyka, uwzględniając potencjalne scenariusze pracy na otwartej przestrzeni.
Konsultacje i szkolenia: Rozważ skorzystanie z pomocy zewnętrznych ekspertów (np. outsourcing inżynierów), którzy pomogą w interpretacji przepisów i przeprowadzeniu pomiarów.