Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE obowiązki producenta

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady jest jednym z najważniejszych aktów prawnych regulujących kwestie bezpieczeństwa maszyn w Unii Europejskiej. Jej głównym celem jest zapewnienie, że maszyny wprowadzane do obrotu są bezpieczne dla użytkowników, a producenci, importerzy i dystrybutorzy spełniają określone obowiązki. W niniejszym artykule omówimy kluczowe aspekty dyrektywy, w tym definicję maszyny, obowiązki producenta, odpowiedzialność pracodawcy oraz wskazówki dla działów zakupów i służb BHP.

Wprowadzenie do Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE

Definicja dyrektywy

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE została przyjęta przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej w dniu 17 maja 2006 roku. Jej głównym celem jest zbliżenie przepisów państw członkowskich dotyczących projektowania, budowy i wprowadzania do obrotu maszyn, zapewniając jednocześnie wysoki poziom ochrony zdrowia i bezpieczeństwa użytkowników.

Wszystkie maszyny wprowadzane na rynek UE muszą posiadać oznakowanie CE, potwierdzające ich zgodność z Dyrektywą Maszynową 2006/42/WE.

Zakres zastosowania

Dyrektywa obejmuje szeroki zakres maszyn, w tym:

• Maszyny, czyli zespoły części, z których przynajmniej jedna część jest ruchoma i które są połączone w celu wykonywania określonej funkcji.
• Wyposażenie wymienne, które po zamontowaniu na maszynie lub ciągniku zmienia ich funkcję.
• Elementy bezpieczeństwa, które są wprowadzane do obrotu niezależnie.
• Osprzęt do podnoszenia, łańcuchy, liny i pasy zaprojektowane do podnoszenia jako część maszyny lub osprzętu do podnoszenia.
• Odłączalne urządzenia do mechanicznego przenoszenia napędu.
• Maszyny nieukończone, które wymagają dalszego montażu przed oddaniem do użytku.

Z zakresu dyrektywy wyłączone są m.in. urządzenia specjalne używane w parkach rozrywki, maszyny specjalnie zaprojektowane do celów jądrowych, broń, niektóre środki transportu, oraz maszyny zaprojektowane do zastosowań wojskowych i policyjnych.

Dyrektywa 2006/42/WE ma zastosowanie do wszystkich nowych maszyn wprowadzanych na rynek Unii Europejskiej, a także do maszyn importowanych z krajów trzecich.

Kategoria	Opis
Maszyny	Zespół części, w których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w celu wykonywania określonej funkcji.
Wyposażenie wymienne	Urządzenia montowane na maszynie lub ciągniku przez operatora w celu zmiany funkcji maszyny lub ciągnika.
Elementy bezpieczeństwa	Elementy służące do spełnienia funkcji bezpieczeństwa, wprowadzane do obrotu niezależnie.
Osprzęt do podnoszenia	Elementy lub wyposażenie niezwiązane z maszyną podnoszącą, umożliwiające utrzymanie ładunku.
Łańcuchy, liny i pasy	Łańcuchy, liny i pasy zaprojektowane i wykonane do podnoszenia jako część maszyny podnoszącej.
Odłączalne urządzenia do mechanicznego przenoszenia napędu	Elementy do przenoszenia mocy między maszynami samobieżnymi lub ciągnikami a innymi maszynami.
Maszyny nieukończone	Zespoły prawie maszyn, które wymagają dalszego montażu przed użyciem, przeznaczone do włączenia do innych maszyn.

Definicja Maszyny według Dyrektywy

Co to jest maszyna?

Zgodnie z Dyrektywą Maszynową 2006/42/WE, „maszyna” oznacza:

• Zespół, wyposażony w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie.
• Zespół określony powyżej, jedynie z pominięciem elementów przeznaczonych do jego podłączenia w miejscu pracy lub do podłączenia do źródeł energii i napędu.
• Zespół gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania w danym stanie, jedynie w przypadku gdy jest zamontowany na środkach transportu lub zainstalowany w jakimś budynku lub na konstrukcji.
• Zespoły maszyn, które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego, zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość.
• Zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, a którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły ludzkich mięśni.

Rodzaje maszyn objęte dyrektywą

Dyrektywa obejmuje różnorodne rodzaje maszyn, w tym m.in.:

• Maszyny do obróbki metalu, drewna i innych materiałów.
• Maszyny rolnicze, takie jak ciągniki i kombajny.
• Maszyny budowlane, w tym dźwigi i koparki.
• Maszyny używane w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i chemicznym.
• Maszyny do transportu materiałów, takie jak taśmociągi i wózki widłowe.

Każdy z tych typów maszyn musi spełniać określone wymagania dotyczące bezpieczeństwa, projektowania i konstrukcji, aby mogły być legalnie wprowadzone na rynek UE.

---

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: Obowiązki Producenta

Zapewnienie zgodności maszyn z wymaganiami zasadniczymi

Procedury oceny zgodności

W zależności od rodzaju maszyny, producent musi przeprowadzić odpowiednie procedury oceny zgodności, które mogą obejmować:

• Kontrolę wewnętrzną produkcji: Producent samodzielnie ocenia, czy maszyna spełnia wymagania dyrektywy.
• Badanie typu WE: Procedura, w której jednostka notyfikowana sprawdza zgodność maszyny z normami zharmonizowanymi.
• Pełne zapewnienie jakości: System zarządzania jakością, który musi być zatwierdzony przez jednostkę notyfikowaną.

Deklaracja zgodności i oznakowanie CE

Producent musi sporządzić deklarację zgodności WE, w której potwierdza, że maszyna spełnia wszystkie wymagania dyrektywy. Deklaracja musi zawierać:

• Dane identyfikacyjne producenta.
• Opis maszyny.
• Wykaz zastosowanych norm zharmonizowanych.
• Podpis osoby upoważnionej do sporządzenia deklaracji.

Oznakowanie CE musi być umieszczone na maszynie w widocznym miejscu, potwierdzając jej zgodność z przepisami Unii Europejskiej.

Dokumentacja techniczna

Producent musi również przygotować dokumentację techniczną, która będzie dostępna na żądanie odpowiednich organów nadzoru rynku. Dokumentacja powinna zawierać m.in.:

• Opis ogólny maszyny.
• Rysunki konstrukcyjne i schematy.
• Wykaz norm i przepisów zastosowanych do maszyny.
• Opis środków zastosowanych w celu zapewnienia zgodności maszyny z zasadniczymi wymaganiami dyrektywy.
• Wyniki przeprowadzonych badań i analiz ryzyka.

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: Odpowiedzialność Pracodawcy

Obowiązki pracodawcy związane z użytkowaniem maszyn

Pracodawcy są odpowiedzialni za zapewnienie, że wszystkie maszyny używane w miejscu pracy są bezpieczne i zgodne z wymogami Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE. Obejmuje to kilka kluczowych obowiązków:

1. Ocena ryzyka: Pracodawcy muszą przeprowadzać regularne oceny ryzyka związanego z użytkowaniem maszyn, aby zidentyfikować potencjalne zagrożenia i wprowadzić odpowiednie środki zapobiegawcze.
2. Utrzymanie i konserwacja: Maszyny muszą być regularnie sprawdzane, konserwowane i serwisowane zgodnie z instrukcjami producenta, aby zapewnić ich bezpieczne działanie.
3. Szkolenia pracowników: Pracodawcy muszą zapewnić, że wszyscy pracownicy korzystający z maszyn są odpowiednio przeszkoleni w zakresie ich obsługi, bezpieczeństwa i procedur awaryjnych.
4. Instrukcje i procedury: Wszelkie instrukcje i procedury dotyczące bezpiecznej obsługi maszyn muszą być jasno określone i dostępne dla pracowników.
5. Środki ochrony indywidualnej (ŚOI): Pracodawcy muszą zapewnić pracownikom odpowiednie ŚOI i dbać o to, aby były one używane zgodnie z zaleceniami.

Pracodawcy są zobowiązani do regularnych szkoleń pracowników w zakresie bezpiecznej obsługi maszyn oraz do zapewnienia odpowiednich środków ochrony indywidualnej (ŚOI).

Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy

Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) są kluczowymi aspektami odpowiedzialności pracodawcy. Pracodawcy muszą zapewnić, że:

• Wszystkie maszyny są wyposażone w odpowiednie osłony i zabezpieczenia, aby chronić pracowników przed urazami.
• Środki ochrony zbiorowej, takie jak wentylacja lub systemy odpylania, są zainstalowane i działają poprawnie.
• Pracownicy są świadomi zagrożeń związanych z użytkowaniem maszyn i wiedzą, jak reagować w sytuacjach awaryjnych.
• Regularnie przeprowadzane są audyty i inspekcje BHP, aby upewnić się, że wszystkie procedury bezpieczeństwa są przestrzegane.

---

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: Wskazówki dla Działu Zakupów

Kryteria wyboru maszyn

Dział zakupów odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu, że zakupione maszyny są zgodne z Dyrektywą Maszynową 2006/42/WE. Przy wyborze maszyn, dział zakupów powinien uwzględnić następujące kryteria:

1. Zgodność z normami: Sprawdzenie, czy maszyna posiada oznakowanie CE oraz deklarację zgodności WE, co potwierdza jej zgodność z przepisami UE.
2. Dokumentacja techniczna: Upewnienie się, że producent dostarcza kompletną dokumentację techniczną, w tym instrukcje obsługi, konserwacji i montażu.
3. Ocena ryzyka: Wybór maszyn, które przeszły ocenę ryzyka i zostały zaprojektowane z myślą o minimalizacji zagrożeń.
4. Wsparcie serwisowe: Zabezpieczenie, że producent oferuje wsparcie posprzedażowe, w tym serwisowanie i dostęp do części zamiennych.
5. Referencje i opinie: Zasięgnięcie opinii innych użytkowników oraz sprawdzenie referencji producenta może pomóc w ocenie niezawodności i jakości maszyny.

Weryfikacja dokumentacji i oznakowania CE

Dział zakupów powinien dokładnie weryfikować dokumentację dostarczoną przez producenta. Kluczowe elementy, na które należy zwrócić uwagę, to:

• Deklaracja zgodności WE: Sprawdzenie, czy deklaracja zawiera wszystkie wymagane informacje, takie jak dane producenta, opis maszyny, zastosowane normy zharmonizowane oraz podpis osoby upoważnionej.
• Instrukcje obsługi: Upewnienie się, że instrukcje są jasne, szczegółowe i dostępne w języku użytkownika.
• Oznakowanie CE: Weryfikacja, czy znak CE jest umieszczony na maszynie w widocznym miejscu i jest czytelne oraz trwałe.

---

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: Wskazówki dla Służb BHP

Kontrola i nadzór nad użytkowaniem maszyn

Służby BHP mają kluczowe zadania związane z kontrolą i nadzorem nad bezpiecznym użytkowaniem maszyn w zakładzie pracy. Oto kilka podstawowych wytycznych:

1. Regularne inspekcje: Przeprowadzanie regularnych inspekcji maszyn w celu sprawdzenia ich stanu technicznego oraz zgodności z wymogami BHP.
2. Audyt bezpieczeństwa: Organizowanie regularnych audytów bezpieczeństwa, które obejmują ocenę ryzyka, sprawdzenie dokumentacji oraz przestrzeganie procedur bezpieczeństwa.
3. Monitorowanie zgodności: Upewnienie się, że wszystkie maszyny są używane zgodnie z instrukcjami producenta oraz przepisami prawa.
4. Raportowanie i dokumentacja: Prowadzenie dokładnej dokumentacji wszystkich inspekcji, audytów oraz incydentów związanych z użytkowaniem maszyn.

Szkolenia i instruktaże dla pracowników

---

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: Import Maszyn

Procedury importowe

Import maszyn do Unii Europejskiej wiąże się z określonymi procedurami, które muszą być przestrzegane, aby zapewnić zgodność z Dyrektywą Maszynową 2006/42/WE:

1. Sprawdzenie zgodności: Importer musi upewnić się, że maszyna jest zgodna z wymaganiami dyrektywy oraz posiada oznakowanie CE.
2. Weryfikacja dokumentacji: Importer powinien dokładnie sprawdzić dokumentację techniczną, w tym deklarację zgodności WE oraz instrukcje obsługi.
3. Kontrola bezpieczeństwa: Przed wprowadzeniem maszyny na rynek UE, importer musi przeprowadzić kontrolę bezpieczeństwa, aby upewnić się, że maszyna spełnia wszystkie wymogi dyrektywy.
4. Rejestracja i zgłoszenie: W niektórych przypadkach, konieczne może być zgłoszenie importu odpowiednim organom nadzoru rynku.

Wymagania dotyczące zgodności z dyrektywą

Importowane maszyny muszą spełniać te same wymagania, co maszyny produkowane na terenie UE. Oznacza to, że importerzy muszą zapewnić:

• Oznakowanie CE: Maszyna musi być oznakowana symbolem CE, co potwierdza jej zgodność z przepisami UE.
• Dokumentacja techniczna: Kompletna dokumentacja techniczna, w tym deklaracja zgodności WE, musi być dostępna na żądanie.
• Instrukcje obsługi: Instrukcje obsługi i konserwacji muszą być dostarczone w języku kraju, w którym maszyna będzie używana.
• Przestrzeganie procedur oceny zgodności: W zależności od rodzaju maszyny, mogą być wymagane dodatkowe procedury oceny zgodności, takie jak badanie typu WE lub pełne zapewnienie jakości.

Importerzy maszyn do UE muszą upewnić się, że każda maszyna posiada kompletną dokumentację techniczną oraz jest zgodna z wymogami dyrektywy przed jej wprowadzeniem do obrotu.

---

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: Deklaracja Zgodności

Co powinna zawierać deklaracja zgodności?

Deklaracja zgodności WE jest dokumentem, w którym producent potwierdza, że maszyna spełnia wszystkie wymagania Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE. Powinna zawierać następujące elementy:

• Dane identyfikacyjne producenta: Nazwa, adres i dane kontaktowe producenta.
• Opis maszyny: Krótkie, ale szczegółowe opisanie maszyny, w tym jej nazwa handlowa, model i numer seryjny.
• Wykaz zastosowanych norm zharmonizowanych: Lista norm, które zostały zastosowane do zapewnienia zgodności maszyny z wymaganiami dyrektywy.
• Podpis osoby upoważnionej: Deklaracja musi być podpisana przez osobę upoważnioną do reprezentowania producenta, wraz z datą i miejscem sporządzenia dokumentu.

Znaczenie deklaracji zgodności

Deklaracja zgodności jest kluczowym dokumentem w procesie wprowadzania maszyny na rynek UE. Jej znaczenie obejmuje:

• Potwierdzenie zgodności: Deklaracja stanowi formalne potwierdzenie, że maszyna spełnia wszystkie wymagania Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE.
• Podstawa do oznakowania CE: Tylko na podstawie deklaracji zgodności producent może umieścić na maszynie oznakowanie CE.
• Dokumentacja zgodności: Deklaracja jest częścią dokumentacji technicznej, którą producent musi przechowywać i udostępniać na żądanie organów nadzoru rynku.
• Zaufanie użytkowników: Posiadanie deklaracji zgodności zwiększa zaufanie użytkowników do maszyny, potwierdzając jej bezpieczeństwo i zgodność z przepisami.

---

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: Dokumentacja Maszyny

Składniki dokumentacji technicznej

Dokumentacja techniczna jest kluczowym elementem zapewnienia zgodności maszyny z Dyrektywą Maszynową 2006/42/WE. Powinna zawierać:

1. Opis ogólny maszyny: Szczegółowy opis maszyny, jej przeznaczenia i głównych funkcji.
2. Rysunki konstrukcyjne i schematy: Kompleksowe rysunki i schematy, które przedstawiają budowę i działanie maszyny.
3. Wykaz norm i przepisów: Lista wszystkich norm zharmonizowanych i przepisów, które zostały zastosowane do projektowania i budowy maszyny.
4. Opis środków bezpieczeństwa: Opis zastosowanych środków bezpieczeństwa, mających na celu ochronę użytkowników przed zagrożeniami.
5. Wyniki badań i analiz ryzyka: Dokumentacja wyników przeprowadzonych badań oraz oceny ryzyka związanego z użytkowaniem maszyny.
6. Instrukcje obsługi i konserwacji: Szczegółowe instrukcje dotyczące obsługi, konserwacji i napraw maszyny.

Znaczenie i przechowywanie dokumentacji

Dokumentacja techniczna pełni kilka kluczowych funkcji:

• Podstawa do oceny zgodności: Służy jako podstawa do oceny zgodności maszyny z wymaganiami Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE.
• Weryfikacja przez organy nadzoru: Organy nadzoru rynku mogą zażądać dostępu do dokumentacji w celu weryfikacji zgodności maszyny.
• Pomoc techniczna: Dokumentacja jest nieocenionym źródłem informacji dla serwisantów i użytkowników maszyny, pomagając w rozwiązywaniu problemów technicznych.
• Przechowywanie: Producent jest zobowiązany do przechowywania dokumentacji technicznej przez okres co najmniej 10 lat od daty wprowadzenia maszyny do obrotu. Dokumentacja może być przechowywana w formie papierowej lub elektronicznej, pod warunkiem, że jest łatwo dostępna na żądanie.

---

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: obowiązki stron

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE nakłada szereg obowiązków na producentów, pracodawców, importerów i inne zainteresowane strony, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa maszyn wprowadzanych na rynek UE. Kluczowe obowiązki obejmują:

• Producent: Zapewnienie zgodności maszyn z wymaganiami bezpieczeństwa, przeprowadzanie procedur oceny zgodności, sporządzanie deklaracji zgodności i dokumentacji technicznej.
• Pracodawca: Zapewnienie bezpiecznego użytkowania maszyn, regularne konserwacje i szkolenia pracowników.
• Dział Zakupów: Weryfikacja zgodności maszyn z dyrektywą przed zakupem, sprawdzenie dokumentacji i oznakowania CE.
• Służby BHP: Nadzór nad bezpieczeństwem pracy, regularne inspekcje i szkolenia.

Strona	Główne obowiązki
Producent	Zapewnienie zgodności maszyn z wymaganiami bezpieczeństwa Sporządzenie deklaracji zgodności WE Przygotowanie i przechowywanie dokumentacji technicznej Umieszczenie oznakowania CE na maszynie
Pracodawca	Zapewnienie bezpiecznego użytkowania maszyn Regularne konserwacje i inspekcje maszyn Szkolenie pracowników w zakresie obsługi maszyn Zapewnienie odpowiednich środków ochrony indywidualnej (ŚOI)
Dział Zakupów	Weryfikacja zgodności maszyn z dyrektywą przed zakupem Sprawdzenie dokumentacji technicznej i oznakowania CE
Służby BHP	Kontrola i nadzór nad użytkowaniem maszyn Regularne inspekcje i audyty bezpieczeństwa Organizowanie szkoleń BHP dla pracowników
Importer	Sprawdzenie zgodności importowanych maszyn z dyrektywą Weryfikacja i przechowywanie dokumentacji technicznej Zapewnienie oznakowania CE przed wprowadzeniem do obrotu

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: Znaczenie Dyrektywy Maszynowej dla bezpieczeństwa pracy

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE odgrywa kluczową rolę w poprawie bezpieczeństwa pracy na terenie Unii Europejskiej. Jej przepisy mają na celu:

• Minimalizację ryzyka: Dzięki wymaganiom dotyczącym projektowania i konstrukcji maszyn, ryzyko związane z ich użytkowaniem jest zredukowane do minimum. Ocenę ryzyka można przeprowadzić wg. normy PN-EN ISO 12100, która należy do norm zharmonizowanych typu A.
• Zapewnienie wysokiego poziomu ochrony: Przepisy dyrektywy zapewniają wysoki poziom ochrony zdrowia i bezpieczeństwa użytkowników maszyn.
• Ujednolicenie przepisów: Dyrektywa ujednolica przepisy dotyczące maszyn na terenie całej UE, co ułatwia handel i wprowadzenie maszyn na rynek.
• Zwiększenie zaufania użytkowników: Maszyny zgodne z dyrektywą i oznakowane CE są postrzegane jako bezpieczne i niezawodne, co zwiększa zaufanie użytkowników.

Linki zewnętrzne

Pełny tekst Dyrektywa Maszynowa 2006/42WE: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006L0042

Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE: FAQ

analiza ryzyka automatyka przemysłowa automatyzacja procesów produkcyjnych automatyzacja produkcji bezpieczeństwo maszyn deklaracja zgodności WE dokumentacja techniczna dostosowanie maszyn do wymagań minimalnych dyrektywa ATEX dyrektywa EMC dyrektywa LVD dyrektywa maszynowa 2006/42/WE Instrukcja obsługi integrator automatyki przemysłowej KPI linie produkcyjne maszyna nieukończona normy zharmonizowane ocena ryzyka OEE oznakowanie CE Performence level poka-yoke pokrycie diagnostyczne projektowanie maszyn przemysł spożywczy roboty przemysłowe rozporządzenie w sprawie maszyn 2023/1230 sat SCADA smed stanowiska zrobotyzowane TPM zarządzanie zarządzanie projektami Znak CE