Muting – co to jest i gdzie się go stosuje

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak w pełni zautomatyzowana linia produkcyjna może bezpiecznie funkcjonować, gdy materiał przechodzi przez strefę chronioną? Dlaczego maszyna nie zatrzymuje się za każdym razem, gdy produkt przekracza granicę zabezpieczeń? Odpowiedzią na te pytania jest muting – technika, która pozwala na chwilowe, kontrolowane wyłączenie funkcji bezpieczeństwa. W dzisiejszych realiach produkcyjnych, gdzie optymalizacja procesów idzie w parze z zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa, muting odgrywa kluczową rolę. Ale jak to działa i gdzie dokładnie znajduje zastosowanie?

Spis Treści

Muting – jak działa i dlaczego jest stosowany?

Muting to technika tymczasowego wyłączania zabezpieczeń, umożliwiająca bezpieczny przepływ materiałów przez strefy chronione bez przerywania pracy maszyn

Muting to sposób na czasowe wyłączenie systemu bezpieczeństwa, takiego jak kurtyna świetlna, w momencie gdy przez strefę niebezpieczną przechodzi materiał. Ale dlaczego to tak istotne? Wyobraź sobie, że każda linia produkcyjna musiałaby zatrzymywać się za każdym razem, gdy produkt wchodzi do strefy chronionej – strata czasu i wydajności byłaby ogromna. Muting eliminuje ten problem, pozwalając na nieprzerwane działanie systemu bez kompromisów w zakresie bezpieczeństwa. System identyfikuje, że przez strefę przechodzi obiekt, a nie człowiek, i tymczasowo dezaktywuje zabezpieczenia.

Podstawą działania mutingu są czujniki rozmieszczone w odpowiednich miejscach. Gdy system wykrywa, że przez strefę chronioną przemieszcza się tylko materiał, np. na przenośniku taśmowym, wyłącza zabezpieczenia, ale tylko na czas potrzebny do jego przepuszczenia. Po przejściu obiektu funkcja ochronna jest natychmiast przywracana. Całość odbywa się w sposób automatyczny i trwa zaledwie kilka sekund. Ważne jest, aby ten czas był jak najkrótszy – system nie może pozwalać na długie wyłączenie ochrony, ponieważ zwiększa to ryzyko wypadku. Jeśli np. materiał utknie w strefie, system musi automatycznie zareagować, co może wymagać interwencji ręcznej.

Zasady i wymogi EN-ISO 11161

Norma zharmonizowana EN-ISO 11161 reguluje, jak powinien być stosowany muting w zintegrowanych systemach produkcyjnych. Zgodnie z tą normą, muting może być wdrożony tylko tam, gdzie jego użycie jest absolutnie niezbędne i pod warunkiem, że istnieje odpowiednia kontrola nad procesem. To oznacza, że każda sytuacja wymaga przeprowadzenia analizy ryzyka – trzeba jasno określić, czy przepuszczenie materiału przez strefę chronioną bez zatrzymywania maszyny jest bezpieczne.

Szkolenie

Bezpieczeństwo układów sterowania

Szkolenie: Bezpieczeństwo układów sterowania wg PN-EN ISO 13849-1 z wykorzystaniem programu SISTEMA! Zarejestruj się na nasze szkolenie i zapewnij bezpieczeństwo w swoim zakładzie!

Zapisz się

Muting nie może być stosowany w sposób, który umożliwia obejście zabezpieczeń. System musi dokładnie rozpoznawać, kiedy przez strefę przechodzi materiał, a kiedy osoba, a czas, na jaki funkcja ochronna jest wyłączana, musi być minimalny. Norma wymaga, aby po zakończeniu operacji system automatycznie przywrócił pełną funkcjonalność zabezpieczeń, co pozwala na utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa przy jednoczesnej optymalizacji procesów produkcyjnych.

Przykłady zastosowania mutingu

Muting jest powszechnie stosowany w różnych sektorach przemysłowych, gdzie zachowanie ciągłości pracy maszyn przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa jest priorytetem.

Systemy paletyzacji – W systemach paletyzacji pełne palety muszą przechodzić przez strefy chronione kurtynami świetlnymi. Muting pozwala na chwilowe wyłączenie funkcji ochronnej, aby paleta mogła przejść, bez zatrzymywania procesu. Ważne jest, aby system dokładnie rozpoznawał, że przez strefę przechodzi materiał, a nie osoba, co zapewnia bezpieczeństwo operatorów.
Automatyczne magazyny – W zautomatyzowanych systemach magazynowych muting umożliwia płynne przemieszczanie palet oraz mniejszych obiektów przez strefy chronione, bez potrzeby zatrzymywania maszyn. Dzięki temu magazyny mogą działać szybciej i efektywniej, eliminując zbędne przestoje, jednocześnie zachowując odpowiedni poziom ochrony.
Linie produkcyjne w przemyśle spożywczym – Na liniach produkcyjnych, gdzie materiały takie jak butelki czy opakowania muszą regularnie przekraczać strefy zabezpieczone, muting pozwala na ich bezpieczne przepuszczenie przez bariery bezpieczeństwa. Funkcja ochronna jest przywracana natychmiast po zakończeniu operacji, co pozwala na nieprzerwane funkcjonowanie linii produkcyjnej.

i wiele innych sytuacji czy procesów. Ważne aby każdy przypadek konieczności użycia funkcji mutingu był indywidualnie rozpatrywany. To rozwiązanie jednak zawsze zmniejsza poziom bezpieczeństwa.

Bezpieczeństwo i ryzyka związane z mutingiem

Muting, mimo że zwiększa efektywność procesów produkcyjnych, wiąże się z pewnymi ryzykami, które należy kontrolować. Przede wszystkim, kluczowym zadaniem jest zapewnienie, że system potrafi dokładnie odróżnić materiał od człowieka. Jakiekolwiek błędy w konfiguracji czujników lub niewłaściwa synchronizacja systemu mogą prowadzić do sytuacji niebezpiecznych. Dlatego norma EN-ISO 11161 wymaga, aby muting był realizowany za pomocą przynajmniej dwóch niezależnych sygnałów. To minimalizuje ryzyko przypadkowego wyłączenia ochrony.

Jednym z najczęstszych problemów jest nieprzewidziane zatrzymanie materiału w strefie mutingu. Jeśli np. paleta utknie w strefie chronionej, a system nie zareaguje poprawnie, może dojść do sytuacji, w której ochrona pozostanie wyłączona dłużej niż to konieczne. W takich przypadkach konieczne jest zastosowanie dodatkowych funkcji, takich jak ręczne wyłączanie ochrony (override), co pozwala na bezpieczne usunięcie przeszkody bez narażania operatorów na ryzyko.

Zobacz także:
Procedury Lockout Tagout – Bezpieczeństwo Pracy
Bezpieczeństwo Zintegrowanych Systemów Produkcyjnych
Osłony maszyn – znaczenie w przemyśle
Funkcja zatrzymania awaryjnego: bezpieczeństwo maszyn
Minimalne Odległości Bezpieczeństwa w Projektowaniu Maszyn
Bezpieczeństwo maszyn: Kluczowe aspekty i najlepsze praktyki

Praktyczne wyzwania przy wdrażaniu mutingu

Wdrożenie mutingu wymaga nie tylko precyzyjnej konfiguracji, ale także odpowiedniego zaplanowania infrastruktury bezpieczeństwa wokół strefy chronionej. W wielu przypadkach należy rozważyć dodatkowe środki zabezpieczające, takie jak fizyczne bariery, które uniemożliwią przypadkowy dostęp do strefy, gdy muting jest aktywny. Jeśli system opiera się wyłącznie na mutingu, a czujniki nie są prawidłowo skalibrowane, istnieje ryzyko niebezpiecznych sytuacji, np. gdy materiał zostanie niewłaściwie rozpoznany. Dlatego w praktyce zaleca się stosowanie kilku poziomów ochrony, aby uniknąć nieprzewidzianych sytuacji.

Jednym z wyzwań jest także utrzymanie sprzętu w idealnym stanie – czujniki mutingu muszą działać niezawodnie, aby system mógł prawidłowo odróżniać osoby od materiałów. Regularna konserwacja i testy systemów są konieczne, aby zagwarantować, że muting działa zgodnie z normami i minimalizuje ryzyko dla pracowników.

Dlaczego muting wymaga dokładnej analizy ryzyka?

Zastosowanie mutingu w systemach produkcyjnych nigdy nie powinno być decyzją podejmowaną bez dokładnej analizy ryzyka. Każda strefa chroniona, w której stosuje się muting, wymaga szczegółowej oceny potencjalnych zagrożeń. To oznacza, że każdy integrator automatyki przemysłowej musi zidentyfikować możliwe scenariusze, w których muting może doprowadzić do niebezpiecznej sytuacji, np. gdy materiał zostanie błędnie rozpoznany lub ochrona nie zostanie przywrócona po zakończeniu przepływu materiału.

Analiza ryzyka musi obejmować wszystkie możliwe punkty, gdzie muting może zawieść – od błędów w czujnikach, przez problemy mechaniczne, aż po ryzyko niewłaściwej konfiguracji systemu. Przykładem może być sytuacja, w której paleta przechodzi przez strefę chronioną, ale ze względu na jej niestandardowy rozmiar system mutingu nie działa poprawnie. W takich przypadkach dodatkowe środki ochrony, takie jak fizyczne bariery czy dodatkowe sygnały ostrzegawcze, mogą znacząco zredukować ryzyko.