---

Szkolenie: Bezpieczeństwo układów sterowania wg PN-EN ISO 13849-1

Szkolenie: Bezpieczeństwo układów sterowania wg PN-EN ISO 13849-1 z wykorzystaniem programu SISTEMA ma na celu zapoznanie uczestników z najważniejszymi aspektami bezpieczeństwa układów sterowania maszyn. Wprowadzenie do normy PN-EN ISO 13849-1 oraz jej praktyczne zastosowanie przy użyciu programu SISTEMA pozwoli na zdobycie niezbędnej wiedzy i umiejętności do efektywnego projektowania i oceny systemów sterowania pod kątem bezpieczeństwa. W artykule przedstawimy szczegóły dotyczące norm, ich porównanie oraz znaczenie programu SISTEMA.

1. Wprowadzenie do normy PN-EN ISO 13849-1

Norma PN-EN ISO 13849-1 jest kluczowym dokumentem regulującym bezpieczeństwo systemów sterowania związanych z maszynami. Jej głównym celem jest określenie wymagań dotyczących niezawodności i funkcjonalności systemów sterowania, które mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo użytkowników maszyn. Jest to norma zharmonizowana typu B.

Znaczenie normy PN-EN ISO 13849-1 Norma ta ma ogromne znaczenie dla automatyki przemysłowej, gdyż zapewnia wytyczne, które pomagają projektantom i inżynierom w tworzeniu bezpiecznych systemów sterowania. Odwołuje się do Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE, co sprawia, że jest zgodna z europejskimi wymaganiami prawnymi dotyczącymi bezpieczeństwa maszyn.

Podstawowe pojęcia i definicje z normy PN-EN ISO 13849-1 W normie kluczowym pojęciem jest Performance Level (PL), który definiuje poziom nienaruszalności bezpieczeństwa dla funkcji sterowania. PL jest określany przez trzy podstawowe parametry: MTTFd (Mean Time To Dangerous Failure), DC (Diagnostic Coverage) oraz CCF (Common Cause Failure).

Kategorie systemów sterowania Norma definiuje pięć kategorii systemów sterowania (B, 1, 2, 3, 4), z których każda ma określone wymagania dotyczące struktury i niezawodności. Kategoria 4, na przykład, charakteryzuje się najwyższymi wymaganiami bezpieczeństwa i jest stosowana w najbardziej krytycznych aplikacjach.

2. Wprowadzenie do normy EN IEC 62061:2021

Norma EN IEC 62061:2021 jest zharmonizowana z Dyrektywą Maszynową i koncentruje się na bezpieczeństwie funkcjonalnym elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych systemów sterowania.

Znaczenie normy EN IEC 62061:2021 EN IEC 62061:2021 jest niezwykle istotna dla projektantów i integratorów systemów sterowania, gdyż dostarcza szczegółowych wytycznych dotyczących oceny i zarządzania ryzykiem, a także zapewnia narzędzia do oceny nienaruszalności bezpieczeństwa (Safety Integrity Level, SIL).

Podstawowe pojęcia i definicje z normy EN IEC 62061:2021 Podobnie jak PN-EN ISO 13849-1, norma EN IEC 62061:2021 zawiera kluczowe definicje dotyczące bezpieczeństwa systemów sterowania. SIL jest głównym wskaźnikiem używanym do określenia poziomu bezpieczeństwa, który system musi spełniać.

Znak CE i oznakowanie CE Norma EN IEC 62061:2021 określa również wymagania dotyczące oznakowania CE, które jest niezbędne do wprowadzenia maszyny na rynek europejski. Proces uzyskania znaku CE jest ściśle związany z oceną zgodności z wymaganiami bezpieczeństwa określonymi w normie.

Dostosowanie maszyn do wymagań minimalnych Norma ta dostarcza również wytycznych dotyczących dostosowania maszyn do minimalnych wymagań bezpieczeństwa, co jest kluczowe dla zapewnienia zgodności z regulacjami prawnymi.

3. Porównanie norm PN-EN ISO 13849-1 i EN IEC 62061:2021

Porównanie norm PN-EN ISO 13849-1 i EN IEC 62061:2021 pozwala zrozumieć ich zastosowanie i kluczowe różnice w podejściu do oceny ryzyka i projektowania systemów sterowania.

Kluczowe różnice i podobieństwa PN-EN ISO 13849-1 koncentruje się głównie na mechanicznym i elektrycznym aspekcie systemów sterowania, podczas gdy EN IEC 62061:2021 skupia się bardziej na elektronicznych i programowalnych systemach sterowania. Obydwie normy wymagają analizy ryzyka, ale różnią się podejściem do oceny i zarządzania tym ryzykiem.

Zastosowanie w automatyce przemysłowej W automatyce przemysłowej, wybór odpowiedniej normy zależy od specyfiki zastosowania i rodzaju systemu sterowania. W przypadku złożonych, programowalnych systemów, EN IEC 62061:2021 może być bardziej odpowiednia, podczas gdy dla prostszych, mechanicznych systemów, PN-EN ISO 13849-1 będzie wystarczająca.

Aspekt	PN-EN ISO 13849-1	EN IEC 62061
Pełna nazwa	Bezpieczeństwo maszyn — Elementy systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem — Część 1: Ogólne zasady projektowania	Bezpieczeństwo maszyn — Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych systemów sterowania
Zakres	Wszystkie rodzaje systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem maszyn	Elektryczne, elektroniczne i programowalne elektroniczne systemy sterowania
Główne pojęcia	Performance Level (PL), MTTFd (Mean Time To Dangerous Failure), DC (Diagnostic Coverage), CCF (Common Cause Failure)	Safety Integrity Level (SIL), PFHD (Probability of Failure per Hour), SFF (Safe Failure Fraction), CCF (Common Cause Failure)
Kategorie systemów sterowania	Kategorie od B do 4	Kategorie od SIL 1 do SIL 3
Metody oceny ryzyka	Analiza ryzyka, ocena Performance Level (PL)	Analiza ryzyka, ocena Safety Integrity Level (SIL)
Obszar zastosowania	Mechaniczne, elektryczne i hybrydowe systemy sterowania	Elektryczne i elektroniczne systemy sterowania
Podejście do projektowania	Skupienie na redundancji i diagnostyce	Skupienie na integralności bezpieczeństwa i niezawodności
Dokumentacja i certyfikacja	Szczegółowa dokumentacja wymagana dla audytów i certyfikacji CE	Szczegółowa dokumentacja wymagana dla audytów i certyfikacji CE
Typowe zastosowania	Maszyny produkcyjne, linie montażowe, roboty	Systemy sterowania maszynami, automatyka przemysłowa, roboty
Główne różnice	PL ocenia ogólny poziom bezpieczeństwa systemu sterowania	SIL koncentruje się na poziomie nienaruszalności bezpieczeństwa systemu sterowania
Historia i rozwój	Opracowana jako odpowiedź na potrzeby przemysłu w zakresie bezpieczeństwa maszyn	Rozwinięta w celu zharmonizowania z wymaganiami Dyrektywy Maszynowej i integracji systemów elektronicznych
Znaczenie dla przemysłu	Powszechnie stosowana w przemyśle maszynowym i produkcyjnym	Kluczowa dla zaawansowanych systemów elektronicznych w przemyśle

4. Oprogramowanie SISTEMA

Korzyści z wykorzystania programu SISTEMA Korzystanie z SISTEMA przynosi wiele korzyści, w tym automatyzację procesu oceny bezpieczeństwa, redukcję błędów i oszczędność czasu. Program wspiera również dokumentację procesu projektowego, co jest kluczowe dla audytów bezpieczeństwa i uzyskania certyfikacji.

Integracja z normami PN-EN ISO 13849-1 i EN IEC 62061:2021 SISTEMA może być również wykorzystywana do oceny zgodności systemów sterowania z normą EN IEC 62061:2021, dzięki swojej elastyczności i szerokiemu zakresowi funkcji.

5. Szkolenie Bezpieczeństwo układów sterowania wg PN-EN ISO 13849-1: Implementacja i utrzymanie systemów bezpieczeństwa

Monitorowanie i analiza danych Techniki monitorowania i analizy danych są kluczowe dla utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa systemów sterowania. Regularne przeglądy i konserwacja systemów są niezbędne, aby zapewnić ich niezawodność i zgodność z normami.

Konserwacja systemów bezpieczeństwa Regularne przeglądy i konserwacja są kluczowe dla utrzymania niezawodności systemów bezpieczeństwa. Procedury konserwacyjne muszą być zgodne z wymaganiami określonymi w normach.

Szkolenie personelu Szkolenie personelu odpowiedzialnego za systemy sterowania jest niezbędne do zapewnienia ich prawidłowego funkcjonowania i utrzymania. Szkolenia powinny obejmować zarówno teoretyczne, jak i praktyczne aspekty związane z bezpieczeństwem systemów sterowania.

6. Przykłady zastosowań i studia przypadków

7. Korzyści z uczestnictwa w szkoleniu

Podniesienie kwalifikacji zawodowych Uczestnictwo w szkoleniu pozwala na podniesienie kwalifikacji zawodowych, co jest cenione na rynku pracy. Certyfikaty uzyskane podczas szkolenia są uznawane przez pracodawców i mogą otworzyć nowe możliwości zawodowe.

Poprawa bezpieczeństwa i wydajności w zakładach przemysłowych Zastosowanie wiedzy zdobytej na szkoleniu przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa i wydajności w zakładach przemysłowych. Praktyczne umiejętności i znajomość norm pozwalają na efektywne zarządzanie systemami sterowania i minimalizację ryzyka.

Szkolenie Bezpieczeństwo układów sterowania wg PN-EN ISO 13849-1: Szczegółowy program szkolenia:

Dzień 1: Wprowadzenie do norm PN-EN ISO 13849 i EN IEC 62061

Lekcja 1: Wstęp do Normy PN-EN ISO 13849-1 oraz Zakres i Podstawowe Definicje

1. Cel i historia normy – Przedstawienie celów i historii rozwoju normy PN-EN ISO 13849-1.
2. Zakres normy – Omówienie wymagań normy dotyczących projektowania systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem maszyn.
3. Kluczowe terminy i definicje – Wprowadzenie do najważniejszych terminów używanych w normie.
4. Podstawowe zasady projektowania – Wyjaśnienie podstawowych zasad projektowania systemów sterowania.
5. Znaczenie dla przemysłu – Omówienie wpływu normy na różne sektory przemysłu.
6. Geneza i poprzednie wersje normy – Przegląd poprzednich przepisów, ich ewolucja oraz zmiany między poprzednimi a obecną wersją normy.
7. Wpływ zmian legislacyjnych – Omówienie jak zmiany w prawie wpłynęły na bezpieczeństwo maszyn.

Lekcja 2: Performance Level (PL) w Systemach Sterowania Związanych z Bezpieczeństwem

1. Wprowadzenie do Performance Level (PL) – Definicja i znaczenie PL w kontekście bezpieczeństwa funkcjonalnego.
2. Struktura Performance Level (PL) – Omówienie składników PL, w tym MTTFd, DC, i CCF.
3. Kategorie systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem – Omówienie kategorii od B do 4 i ich znaczenia dla bezpieczeństwa.
4. Wartości MTTFd poszczególnych części – Omówienie jak MTTFd wpływa na niezawodność systemów sterowania.
5. Pokrycie diagnostyczne (DC) – Wyjaśnienie roli DC w detekcji błędów i poprawie niezawodności systemu.
6. Współczynnik pokrycia wspólnych błędów (CCF) – Dyskusja o tym, jak wspólne błędy wpływają na bezpieczeństwo systemu i jak można je minimalizować.

Lekcja 3: Wprowadzenie do Normy EN IEC 62061 oraz Podstawowe Definicje

1. Cel i historia normy – Cele i historia rozwoju normy EN IEC 62061.
2. Zakres normy – Zakres zastosowania normy i jej podstawowe założenia.
3. Kluczowe terminy i definicje – Najważniejsze terminy używane w normie.
4. Podstawowe zasady bezpieczeństwa funkcjonalnego – Zasady projektowania systemów sterowania.
5. Znaczenie normy dla przemysłu – Wpływ normy na różne sektory przemysłu.
6. Geneza i rozwój normy – Ewolucja wcześniejszych przepisów prowadząca do obecnej normy.
7. Porównanie z innymi normami – Zależność między EN IEC 62061 a innymi normami.
8. Wprowadzenie do zarządzania bezpieczeństwem funkcjonalnym – Zasady i cele zarządzania bezpieczeństwem funkcjonalnym zgodnie z normą.

Lekcja 4: Poziomy Nienaruszalności Bezpieczeństwa (SIL) w Systemach Sterowania Związanych z Bezpieczeństwem

1. Wprowadzenie do Safety Integrity Level (SIL) – Definicja i znaczenie SIL w kontekście bezpieczeństwa funkcjonalnego.
2. Składowe SIL – Omówienie składników SIL, w tym PFHD, SFF, i CCF.
3. Określanie SIL – Metody i narzędzia służące do określania poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa.
4. Kategorie SIL w systemach sterowania związanych z bezpieczeństwem – Omówienie kategorii od SIL 1 do SIL 3 i ich znaczenia.
5. Wskaźniki SIL – Omówienie wskaźników Se, Fr, Pr, Av, CI w kontekście przypisania kategorii SIL.
6. Przypisanie poziomu SIL – Proces przypisywania poziomu SIL do poszczególnych funkcji sterowania.

---

Dzień 2: Wykorzystanie norm PN-EN ISO 13849 i EN IEC 62061 w automatyce przemysłowej

Lekcja 5: Oprogramowanie w Systemach Bezpieczeństwa oraz Funkcje bezpieczeństwa w systemach sterowania maszyn

1. Ogólne wymagania dotyczące oprogramowania bezpieczeństwa – Omówienie kluczowych standardów i praktyk w projektowaniu niezawodnego oprogramowania bezpieczeństwa.
2. Bezpieczeństwo oprogramowania i związane z nim ryzyko – Analiza ryzyka błędów oprogramowania i sposobów ich minimalizacji.
3. Przykłady narzędzi programistycznych i ich zastosowania – Przedstawienie narzędzi używanych do rozwoju i testowania oprogramowania bezpieczeństwa.
4. Testowanie i walidacja oprogramowania – Omówienie metod testowania i walidacji oprogramowania dla zapewnienia zgodności z normami bezpieczeństwa.
5. Funkcja bezpieczeństwa – Omówienie definicji funkcji bezpieczeństwa i ich roli w zapewnianiu ochrony operatorów i maszyn.
6. Czas zadziałania funkcji bezpieczeństwa – Omówienie, jak szybko funkcje bezpieczeństwa muszą reagować na zagrożenia.
7. Wahania, zaniki i przywrócenie zasilania – Analiza zachowania funkcji bezpieczeństwa przy niestabilnym zasilaniu.
8. Przykłady funkcji bezpieczeństwa stosowanych w automatyce przemysłowej – Praktyczne przykłady zastosowań funkcji bezpieczeństwa.

Lekcja 6: Implementacja i Utrzymanie Systemów Bezpieczeństwa w Praktyce

1. Monitorowanie i analiza danych – Narzędzia i techniki monitorowania wydajności systemów bezpieczeństwa oraz analiza zebranych danych.
2. Aktualizacje i modyfikacje systemów – Procedury związane z aktualizacją i modyfikacją SRECS w odpowiedzi na zmieniające się wymagania i warunki operacyjne.
3. Konserwacja systemów bezpieczeństwa – Znaczenie regularnej konserwacji i przeglądów systemów SRECS.
4. Audyty i inspekcje – Znaczenie regularnych audytów i inspekcji w zapewnianiu ciągłości działania systemów bezpieczeństwa oraz zgodności z normami.
5. Szkolenie personelu – Znaczenie i metody szkolenia personelu odpowiedzialnego za systemy bezpieczeństwa.
6. Procedury operacyjne – Opracowanie i wdrożenie procedur operacyjnych związanych z bezpieczeństwem.
7. Przykłady realnych zastosowań – Studia przypadków dotyczące wdrożenia i utrzymania systemów bezpieczeństwa w różnych branżach.
8. Innowacje i rozwój technologii w kontekście normy – Jak nowe technologie wpływają na rozwój i stosowanie normy EN IEC 62061.

Lekcja 7: Wprowadzenie i Korzystanie z Oprogramowania SISTEMA

1. Wprowadzenie do SISTEMA – Omówienie celów i głównych funkcji oprogramowania.
2. Instalacja i Konfiguracja – Przewodnik dotyczący instalacji i wstępnej konfiguracji.
3. Podstawowe Elementy i Interfejs – Przegląd głównych elementów interfejsu użytkownika.
4. Tworzenie Nowego Projektu – Instrukcja tworzenia nowego projektu i zarządzania jego strukturą.
5. Schematy Blokowe i Podsystemy – Jak tworzyć i zarządzać podsystemami w ramach projektu.
6. Definiowanie i Ocena Funkcji Bezpieczeństwa – Proces definiowania funkcji bezpieczeństwa i wprowadzania danych o niezawodności komponentów.
7. Analiza i Obliczenia – Przeprowadzanie analiz i obliczeń oraz interpretacja wyników.
8. Raportowanie i Dokumentacja – Tworzenie i dostosowywanie raportów oraz dokumentacji zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 13849-1.

FAQ: Szkolenie: Bezpieczeństwo układów sterowania wg PN-EN ISO 13849-1

Ostatnie na blogu